Hydrolizat kolagenu – co to jest, rodzaje, który wybrać?

Hydrolizat kolagenu, specjalnie przetworzona forma tego niezbędnego białka, dzięki swojej małej masie cząsteczkowej może efektywnie wspomagać regenerację skóry, włosów, paznokci i stawów. Z tego artykułu dowiesz się jak przebiega proces hydrolizy i z jakimi rodzajami hydrolizatu możesz się spotkać. Wyjaśniamy, jaki hydrolizat kolagenu jest najlepszy i pokazujemy, jak wybrać produkt z hydrolizatem dopasowany do Twoich potrzeb.

Hydrolizat kolagenu – co to jest?

Hydrolizat kolagenu to forma kolagenu, która została enzymatycznie lub chemicznie rozłożona na mniejsze i krótsze elementy, co zwiększa jej biodostępność i ułatwia wchłanianie przez organizm. Dzięki hydrolizie peptydy kolagenowe nie mają właściwości żelujących żelatyny i są rozpuszczalne w zimnej wodzie.

Hydroliza kolagenu jest złożonym procesem, w którym długie łańcuchy białek kolagenowych są rozkładane na peptydy kolagenowe i wolne aminokwasy. Proces bywa przeprowadzany przy użyciu enzymów lub przez obróbkę kwasem/zasadą, co ułatwia trawienie i wchłanianie kolagenu przez organizm. Im mniejsza masa cząsteczkowa kolagenu, tym lepiej aminokwasy z tego białka są przyswajane przez ustrój, a działanie peptydów jest bardziej skuteczne. 

ZOBACZ 2 RANKINGI NAJEPSZYCH HYDROLIZATÓW KOLAGENU

RANKING   HYDROLIZATÓW KOLAGENÓW DO PICIA

RANKING   HYDROLIZATÓW KOLAGENÓW NA STAWY

Masę cząsteczkową kolagenu podaje się w Daltonach

Dalton (Da) jest jednostką masy używaną w chemii i biochemii do wyrażenia masy cząsteczkowej atomów i cząsteczek. Jest równoważna jednostce masy atomowej (u), gdzie 1 dalton jest zdefiniowany jako 1/12 masy atomu węgla-12.

W kontekście białek i peptydów, dalton jest szczególnie użyteczny, ponieważ pozwala na porównywanie mas cząsteczkowych dużych złożonych molekuł. Im mniejsza masa cząsteczkowa (mniejsza wartość Da), tym kolagen jest bardziej biodostępny i przyswajany dla organizmu człowieka.

Rozmiary kolagenu (białek, peptydów) znane w przyrodzie i na sklepowych półkach to od 1000 do 300 000 daltonów - 1 - 30 kDa.

Masa cząsteczkowe hydrolizatów i innych kolagenów

• Kolagen hydrolizowany ma najmniejszą masę cząsteczkową –  od 1 do 10 kDa. 
• Kolagen liofilizowany ma masę cząsteczkową hydrolizatu – od 1 do 10 kDa.
• Żelatyna (czyli kolagen poddany częściowej hydrolizie) może wynosić od 20 kDa do 260 kDa.
• Kolagen przyjmowany w pożywieniu ma cząsteczki o wielkości 100-300 kDa.

Rodzaje hydrolizy kolagenu

Obiegowa opinia spotykana w wielu źródłach mówi, że hydrolizat kolagenu ma wszystkie właściwości naturalnego kolagenu. Wiele zależy jednak od rodzaju przeprowadzonej hydrolizy oraz od przebiegu jej etapów.

• Enzymatyczna hydroliza – wykorzystuje specyficzne enzymy (takie jak pepsyna, trypsyna, chymotrypsyna), które celują w określone wiązania peptydowe w białku kolagenowym, co pozwala na kontrolowany rozkład białka na mniejsze peptydy. Proces odbywa się w określonej temperaturze i pH, które są optymalne dla działania wybranych enzymów. Jest to delikatniejsza metoda, która pozwala zachować więcej właściwości biologicznych kolagenu.
• Kwasowa/alkaliczna hydroliza – stosuje silne kwasy (np. kwas solny) lub zasady do rozkładu białek kolagenowych. Jest to metoda bardziej gwałtowna i może prowadzić do degradacji niektórych aminokwasów, ale jest tańsza w masowej produkcji hydrolizatów kolagenowych.

Hydroliza enzymatyczna jest droższą, ale lepszą metodą przetwarzania kolagenu. Jest preferowana w produkcji suplementów kolagenowych i produktów spożywczych, szczególnie gdy istotna jest wysoka jakość i aktywność biologiczna produktu końcowego.

Zalety hydrolizy enzymatycznej kolagenu

• Łagodność procesu – enzymy działają w bardziej łagodnych warunkach pH i temperatury niż silne kwasy lub zasady używane w hydrolizie chemicznej. Dzięki temu struktura peptydów kolagenowych jest mniej naruszana, co może zachować ich aktywność biologiczną.
• Precyzja działania enzymów – enzymy mogą celować w konkretne wiązania peptydowe w kolagenie, prowadząc do bardziej kontrolowanego i równomiernego rozkładu białka.
• Skuteczność – procesy enzymatyczne mogą być skuteczniejsze w rozkładaniu kolagenu do mniejszych peptydów, co zwiększa biodostępność i potencjalną zdolność do stymulowania produkcji kolagenu w organizmie.
• Bezpieczeństwo – hydroliza enzymatyczna zazwyczaj nie generuje niepożądanych produktów ubocznych, które mogą powstać w wyniku hydrolizy kwasowej lub alkalicznej.
• Smak i zapach produktu – produkty otrzymywane w wyniku hydrolizy enzymatycznej często mają lepszy profil smakowy i zapachowy, co jest ważne w przypadku suplementów diety i produktów spożywczych.
• Ochrona aminokwasów wrażliwych – w hydrolizie enzymatycznej mniej prawdopodobne jest uszkodzenie wrażliwych aminokwasów, takich jak tryptofan czy metionina, które mogą być degradowane w środowisku kwasowym.

Etapy procesu hydrolizy kolagenu

Proces hydrolizy kolagenu składa się z etapów, które mają wpływ na jakość i cenę gotowego produktu. 

• Przygotowanie surowca - surowiec, taki jak skóra, kości czy ścięgna zwierząt, jest czyszczony i przygotowywany do procesu hydrolizy.
• Obróbka wstępna - materiał może być poddawany obróbce wstępnej, obejmującej demineralizację, usuwanie tłuszczów i innych nierozpuszczalnych składników.
• Hydroliza - zasadowa, kwasowa lub enzymatyczna.
• Neutralizacja - w przypadku zasadowej lub kwasowej hydrolizy.
• Oczyszczanie - roztwór kolagenu jest filtrowany w celu usunięcia nierozpuszczalnych cząstek i potencjalnych zanieczyszczeń.
• Suszenie - skoncentrowany roztwór jest suszony za pomocą suszenia rozpyłowego lub liofilizacji, co prowadzi do powstania proszku kolagenowego.

Smak, zapach i rozpuszczalność hydrolizatu kolagenu – od czego zależą?

Wbrew obiegowym opiniom neutralny smak produktu, zapach i łatwa rozpuszczalność wcale nie świadczą definitywnie o jakości hydrolizatu kolagenu ani o jego niskiej masie cząsteczkowej.

• Im niższa masa cząsteczkowa kolagenu w hydrolizacie, tym bardziej gorzki smak będzie miał suplement. O smaku i zapachu decyduje kolejność ułożenia aminokwasów w łańcuchach peptydowych. W zależności od zastosowanego enzymu i czasu reakcji hydrolizy, można uzyskać hydrolizaty białkowe o różnych właściwościach i stopniach rozpuszczalności. Wraz ze stopniem hydrolizy białek (ponad 10%) zwiększa się gorycz produktu [1].
• Rozpuszczalność suplementu diety z hydrolizowanym kolagenem zależy również od dodanych do niego substancji wspierających. Dobrze przeprowadzony proces hydrolizy powinien zapewnić wysoką rozpuszczalność produktu w wodzie. Dodanie do niego kwasu hialuronowego zaburza jego rozpuszczalność, ale nie obniża jakości końcowego produktu. Również żelatyna (częściowo zhydrolizowany kolagen) w zależności od rodzaju przeprowadzonego procesu może być lepiej lub gorzej rozpuszczalna w płynach.
• Im wyższa masa cząsteczkowa kolagenu w hydrolizacie, tym zapach i smak produktu będą bardziej przypominały zwierzęce źródło pozyskania kolagenu.
• Im wyższa masa cząsteczkowa kolagenu w hydrolizacie tym bardziej klejąca /żelowa będzie jego struktura po rozpuszczeniu.

Hydrolizat kolagenu rybiego, wieprzowego czy hydrolizat kolagenu wołowego?

Kolagen hydrolizowany można podzielić ze względu na źródło surowca – kolagen rybi, morski (np. kalmary), wołowy, wieprzowy, drobiowy, a nawet kolagen z owczych skór. Producenci hydrolizatów prześcigają się w argumentach o wyższości kolagenu rybiego lub kolagenu bydlęcego, udowadniając zawartość kolagenu różnych  typów – typu I, typu II, typu III, typu V, typu XI… [Przeczytaj więcej o typach kolagenu.]

Najważniejsza informacja istotna w suplementacji hydrolizatem kolagenu brzmi: każda cząsteczka kolagenu bez względu na źródło i typ kolagenu jest zbudowana z glicyny oraz proliny, a także hydroksyproliny i hydroksylizyny. To właśnie te aminokwasy są kluczowe w suplementacji kolagenu i ich stężenie bada się we krwi w procesie badań nad skutecznością suplementacji kolagenem.

Badanie porównujące działanie hydrolizatów z tuńczyka i kalmarów, a przede wszystkim ich właściwości przeciwdrobnoustrojowych i antyoksydacyjnych wskazało, że mimo różnic w składzie aminokwasowym, nie uzyskano jednoznacznych dowodów na to, że frakcje jednego gatunku były bardziej aktywne niż frakcje drugiego gatunku. Wystąpiły drobne różnice, to znaczy frakcje z tuńczyka okazały się bardziej aktywne przeciwdrobnoustrojowo niż frakcje kałamarnicy w przypadku mikroorganizmów L. acidophilus, P. aeruginosa i S. cholerasuis; podczas gdy frakcje kałamarnic skuteczniej hamowały, na przykład, wzrost A. hydrophila. Stwierdzono za to definitywnie, że im mniejsza masa cząsteczka aminokwasów, tym większa aktywność [2]. 

Sposób przygotowania hydrolizatu kolagenu może wpływać na rodzaj peptydów wprowadzanych do krwi.

Otrzymane wyniki sugerują, że metoda przygotowania hydrolizatu kolagenu jest krytyczna i wpływa na wpływ hydrolizatu kolagenu na organizm dużo bardziej, niż źródło kolagenu.

W temacie suplementacji na skórę i stawy nie udowodniono w żadnym z opublikowanych badań jasno i bezdyskusyjnie przewagi któregokolwiek ze źródeł kolagenu, a aktualnie prowadzone są nowe badania nad skutecznością kolagenu ze skór owczych, kałamarnic i żab.  

Hydrolizat kolagenu wołowego

Pochodzi z bydła i najczęściej jest pozyskiwany m.in. z bydlęcego ścięgna Achillesa. Badania wskazują na występowanie w składzie specyficznych peptydów o działaniu przeciwnadciśnieniowym, przeciwutleniającym i przeciwdrobnoustrojowym. Kolagen bydlęcy nie rozpuszcza się łatwo, a słaba rozpuszczalność wymaga zastosowania bardziej agresywnych warunków obróbki już na etapie ekstrakcji, co wpływa na degradację białka.

Hydrolizat kolagenu wieprzowego

Często używany w produktach spożywczych. Nie powoduje alergii, dlatego jest szeroko stosowany jako wzmocnienie ścięgien, sposób na leczenie przepuklin oraz do gojenia się skóry i ran jako materiał do chirurgii plastycznej i rekonstrukcyjnej. W suplementacji pojawia się rzadko, ponieważ podobnie jak kolagen bydlęcy jest słabo rozpuszczalny, więc wymaga bardziej agresywnych metod przetwarzania, które niszczą najdelikatniejsze peptydy. Ekstrakcja hydrolizatu kolagenu z tkanek wieprzowych i wołowych bywa również ograniczona z powodów zdrowotnych (świńska grypa czy gąbczasta encefalopatia bydła) oraz religijnych.

Hydrolizat kolagenu rybiego

Jest pozyskiwany z ryb, niekiedy konkretnie ze skór rybich. Bywa uważany za lekkostrawny i najbardziej biodostępny. Skóry ryb zawierają dużo peptydów sygnałowych, odpowiedzialnych za pobudzanie do pracy fibroblastów, fabryczek wytwórczych wszystkich typów naszego własnego kolagenu.

Kolagen rybi bardzo dobrze się rozpuszcza, gdyż wiązania chemiczne między włóknami w kolagenie rybim są rzadsze niż w kolagenie wołowym czy wieprzowym. Ponadto pewne różnice w składzie aminokwasowym przyczyniają się do faktu, że rybi kolagen denaturuje i rozpuszcza się w niższych temperaturach w porównaniu do kolagenu zwierząt lądowych.

Kolagen rybi często jest rekomendowany osobom, które są wegetarianami, ale akceptują spożywanie produktów rybnych lub osobom, które preferują suplementy pochodzenia nie-ssaczych ze względów etycznych czy alergicznych.

Popularne hydrolizaty kolagenów (surowce) stosowane w suplementach 

Hydrolizaty kolagenu można nabyć pod konkretną nazwą handlową. Producenci hydrolizatów prowadzą własne badania potwierdzające skuteczność działania ich surowców, dlatego wielu właścicieli marek suplementacyjnych podaje w składzie produktu nazwę hydrolizatu, który został użyty w produkcie. 

SOLUGEL Supra  – hydrolizat (hydroliza enzymatyczna) kolagenu rybiego o dobrej rozpuszczalności i bardzo małej masie cząsteczkowej (500 Da). 45% di- i tri-peptydów w hydrolizacie.  

SOLUGEL Optima FP – hydrolizat (hydroliza enzymatyczna) kolagenu rybiego o masie cząsteczkowej 2000-3000 Da.

SOLUGEL Standard – hydrolizat kolagenu wieprzowego i wołowego o dobrej rozpuszczalności, z bydła hodowanego na wolnym wybiegu, karmionego trawą. Przykładowe produkty, które zawierają ten hydrolizat kolagenu:

• Kolageny od Essensey
• Maxler Keto Collagen Vanilla - keto kolagen Solugel ® z MCT ze stewią
• Essence Collagen Anti Age 90 Caps

Naturlagen  – hydrolizat wytwarzany z dzikich, głębinowych ryb oceanicznych, takich jak dorsz, plamiak i mintaj. Surowiec ma naturalny smak i wagę molekularną ok. 3000 Da. Przykładowe produkty, które zawierają ten hydrolizat kolagenu:

• Glow Me - Kolagen HealthLabs
• Beauty Me – Kolagen Helth Labs

Peptan B –  hydrolizat wołowy o udowodnionym działaniu na stawy i urodę. Producent ma w sprzedaży wariant o masie cząsteczkowej 2000 Da lub 5000 Da.
Przykładowe produkty, które zawierają ten hydrolizat kolagenu:

• Doppelherz System Kollagen 11 000 Plus

Peptan F – hydrolizowany kolagen rybi występujący w wariancie o masie cząsteczkowej 2000, 3000 Da lub 5000 Da. Przykładowe produkty, które zawierają ten hydrolizat kolagenu:

• FA Beauty Elixir Caviar Collagen Pinacolada 270 g
• So good Beauty Marine Collagen 210 g
• Sundose Kolagen Daily Glow°

NatiCol – hydrolizat ze skór ryb morskich stworzony przez francuską firmę Weishardt Group, o średniej masie cząsteczkowej 4000 Da. Przykładowe produkty, które zawierają ten hydrolizat kolagenu:

• Beautamine Collagen Drink
• Flex Empire firmy Body Empire
• Artroflex Stawy i Kości 90 vege kaps.

Verisol – wytwarzany poprzez opatentowane przez koncern Gelita procesy produkcyjne. Hydrolizat kolagenu o składzie co najmniej 90% peptydów o masie cząsteczkowej poniżej 3500 Da.

Warianty Verisolu:

Verisol P – hydrolizowany kolagen typu 2 z włosa świńskiego.

Verisol F – hydrolizowany kolagen typu 1 z wędzonej skóry dorsza. Przykładowe produkty, które zawierają ten hydrolizat kolagenu:

• Body ReBeauty Booster
• ReBeauty Booster Verisol F
• ALLDEYNN Collarose Fish

Verisol B – hydrolizowany kolagen bydlęcy.

• ALLDEYNN Collarose
• Reme Kolagenowa Formuła Piękna

Seagarden – hydrolizowany peptyd kolagenowy, pozyskiwany z dorsza głębinowego i łososia norweskiego żyjących w głębinach Oceanu Północnoatlantyckiego o wadze molekularnej 3000 Da. Posiada certyfikat zrównoważonego rybołówstwa (certyfikat MSC od 2019 roku). Przykładowe produkty, które zawierają ten hydrolizat kolagenu:

• Natu.Care Kolagen Premium 5000 mg, mango-marakuja
• Natu.Care Kolagen Premium 5000 mg, kakao. 

ZOBACZ 2 RANKINGI NAJEPSZYCH HYDROLIZATÓW KOLAGENU

RANKING KOLAGENÓW DO PICIA

RANKING KOLAGENÓW NA STAWY

Który hydrolizat kolagenu wybrać? 

Najlepszy hydrolizat kolagenu to surowiec wysokiej jakości, który został poddany hydrolizie enzymatycznej, w której materiał jest rozdrobniony do niskiej masy cząsteczkowej, a następnie suszony w niskiej temperaturze. 

Zobacz najlepiej oceniany przez Klientów WybieramyKolagen.pl hydrolizat kolagenu na urodę, zmarszczki, elastyczność skóry

Zestaw Body Rebeauty Booster zawiera 4 g hydrolizatu kolagenu rybiego Verisol F, który ma badania kliniczne potwierdzające jego skuteczność w:

• redukcji zmarszczek wokół oczu,
• poprawie elastyczności skóry,
• poprawie nawilżenia skóry. 

W składzie zestawu znajdziemy też kapsułki z mieszanką witamin, minerałów i naturalnych, standaryzowanych ekstraktów roślinnych z dużą dawką liofilizowanego kolagenu rybiego. Body ReBeauty zawiera szereg witamin z grupy B, w tym biotynę, a także witaminy A, E, C cynk oraz selen. Skład produktu został także wzbogacony o dużą dawkę krzemu, dzięki czemu efekty suplementacji są szybko widoczne.

Zobacz najlepszy hydrolizat kolagenu na stawy według ekspertów WybieramyKolagen.pl

Kolagen Flex Empire zawiera dwa rodzaje kolagenu w składzie: hydrolizowany kolagen rybi Naticol® pozyskiwany wyłącznie ze skór rybich bogatych w peptydy sygnałowe oraz inne peptydy funkcyjne, a także liofilizowany kolagen rybi z zielonym groszkiem. Ma w składzie substancje o naukowo udowodnionym działaniu wspierającym kondycję stawów. 

Cytowanie

[1] Opracowanie optymalnych parametrów odzyskiwania białek z kręgosłupów dorsza bałtyckiego oraz fizykochemiczna charakterystyka produktów, mgr inż. Elżbieta Skierka, Gdańsk 2008.

[2] GUILLÉN, Gómez, et al. Antioxidant and antimicrobial peptide fractions from squid and tuna skin gelatin. 2010.    

Żródła

Sibilla S, Godfrey M, Brewer S, Budh-Raja A, Genovese L. An Overview of the Beneficial Effects of Hydrolysed Collagen Intake on Joint and Bone Health and on Skin Ageing. Nutrients. 2015;7(7): 5278-5296. doi:10.3390/nu7075278

SIBILLA, Sara, et al. An overview of the beneficial effects of hydrolysed collagen as a nutraceutical on skin properties: Scientific background and clinical studies. The Open Nutraceuticals Journal, 2015, 8.1.

León-López A, Morales-Peñaloza A, Martínez-Juárez VM, Vargas-Torres A, Zeugolis DI, Aguirre-Álvarez G. Hydrolyzed Collagen-Sources and Applications. Molecules. 2019 Nov 7;24(22):4031. doi: 10.3390/molecules24224031. PMID: 31703345; PMCID: PMC6891674.

Bello AE, Oesser S. Collagen hydrolysate for the treatment of osteoarthritis and other joint disorders: a review of the literature. Curr Med Res Opin. 2006 Nov;22(11):2221-32. doi: 10.1185/030079906X148373. PMID: 17076983.