Kwas hialuronowy na twarz – właściwości, hit czy kit? 

Czy kwas hialuronowy odmładza skórę? Oto kompendium możliwych zastosowań kwasu hialuronowego na twarz. Kosmetyk z kwasem hialuronowym, suplementacja, a może zabieg medycyny estetycznej? Sprawdź, co naprawdę działa i dlaczego.

Kwas hialuronowy – najważniejsze informacje

• Kwas hialuronowy (HA) jest naturalnym biopolimerem obecnym we wszystkich tkankach zwierzęcych. Jego struktura molekularna jest podobna w różnych gatunkach i składa się z około 30 000 powtarzających się jednostek disacharydowych (dwucukry).
• W roztworach wodnych, hialuronian tworzy struktury helikalne, które mogą przyjmować różne formy w zależności od obecnych jonów.
• Jest to jedna z najbardziej higroskopijnych cząsteczek, zdolna do wiązania ilości wody do 1000 razy przekraczającej jej własną masę, co sprawia, że posiada dużą objętość hydrodynamiczną i osmotyczną.
• Lepkość kwasu hialuronowego przekracza lepkość wody aż 5000 razy, co ma kluczowe znaczenie dla jego funkcji w organizmie, w tym w ciele szklistym oka i innych tkankach bogatych w hialuronian.
• Kwas hialuronowy występuje we wszystkich tkankach i płynach ustrojowych kręgowców. W organizmie dorosłego człowieka jest go ok. 15 g, z czego 5 g jest zużywane w ciągu doby.
• Kwas hialuronowy jest kluczowym składnikiem substancji międzykomórkowej tkanki łącznej, ścian naczyń włosowatych oraz desmosomów. Zgodnie z danymi około 56% całkowitej ilości kwasu hialuronowego w organizmie znajduje się w skórze, gdzie jego stężenie wynosi około 400-600 mg na litr.
• Kwas hialuronowy jest obecny niemal we wszystkich organach ciała, a także w krwi i moczu. Znaczące ilości tego związku stwierdza się w pępowinie, mięśniach, włączając mięsień sercowy i zastawki wsierdzia, a także w ciele szklistym oka, płynie okołostawowym, błonie śluzowej jamy ustnej i systemie limfatycznym.
• W tkankach embrionalnych HA występuje w dużych ilościach i w trakcie rozwoju embrionu jest stopniowo zastępowany przez różne proteoglikany.
• Ze względu na jego budowę i wszechobecność uważa się, że jest bezpieczny.

Kwas hialuronowy a starzenie się i wygląd skóry

W miarę starzenia się organizmu, już od 25. roku życia, zauważalny jest spadek ilości kwasu hialuronowego w skórze, co prowadzi do zmniejszenia zawartości glikozaminoglikanów.

Ten spadek jest największy w górnych warstwach skóry, podczas gdy w głębszych warstwach jego ilość pozostaje stabilna, chociaż w skórze starzejącej się HA praktycznie znika z naskórka i pozostaje tylko w warstwie brodawkowatej.

Kwas hialuronowy znajduje się na granicach włókien kolagenowych i elastyny, gdzie ułatwia utrzymanie kolagenu i elastyny we właściwej konfiguracji. W starzejącej się skórze te połączenia z kwasem hialuronowym są nieobecne, czego wynikiem jest dezorganizacja włókien kolagenu oraz elastyny i pojawienie się drobnych linii, zmarszczek i bruzd nosowo-wargowych. 

Według badań zmniejszenie ilości kwasu hialuronowego wiąże się nie tylko z jego stężeniem, ale również z formami, w których występuje. Redukcja tej substancji prowadzi do obniżenia nawilżenia skóry, co z kolei może powodować dezorganizację kolagenu i włókien elastynowych. Proces ten, wraz z obniżeniem lepkości tkanki przyczynia się do:

• wysuszenia skóry,
• powstawania zmarszczek,
• zmniejszenia objętości,
• pogorszenia elastyczności skóry.

Czy suplementacja kwasem hialuronowym ma sens?

Badania wskazują, że suplementacja kwasem hialuronowym może być efektywna i poprawiać właściwości biomechaniczne skóry i kondycję stawów. 

Preparaty doustne kwasu hialuronowego można klasyfikować na dwie podstawowe kategorie.

• Pierwsza z nich to suplementy mające na celu poprawę kondycji skóry,
• Druga obejmuje te, które są używane do wspomagania leczenia zwyrodnieniowych chorób stawów.

Jeśli chodzi o suplementy wpływające na skórę, te dzielą się na preparaty

• drobnocząsteczkowe,
• pośrednie,
• wielkocząsteczkowe.

 

Skąd pozyskuje się kwas hialuronowy do suplementów?

Historycznie uzyskiwano go z tkanki zwierzęcej (np. z grzebienia koguta), co skutkowało produktem o niskiej czystości, z przewagą cząsteczek o niskiej masie cząsteczkowej i potencjalnymi alergenami.

Cenne rozwiązanie przyszło na początku lat 80. razem z  technologią fermentacyjną. Streptococcus zooepidemicus i inne gatunki bakterii zaczęły być używane do produkcji egzopolisacharydów prowadzących do czystszego kwasu hialuronowego.

Jak działa kwas hialuronowy w formie suplementu?

Najnowsze badania naukowe wskazują na możliwość wchłaniania i docierania do skóry doustnie podanego wielkocząsteczkowego i niskocząsteczkowego kwasu hialuronowego.

Pionierskie prace w tej dziedzinie przedstawił Balogh i wsp. w 2008 roku. Badania na zwierzętach wykorzystujące znakowany technetem kwas hialuronowy pokazały, że po podaniu doustnym, kwas ten jest wydalany głównie z kałem, a jego niewielka ilość z moczem. Obserwowano także, że kwas hialuronowy gromadzi się w skórze oraz innych tkankach jak kości, stawy kolanowe i mięśnie, ale nie w narządach.

Przyjmowany doustnie kwas hialuronowy nie ulega rozkładowi w jelicie cienkim przez enzymy trawienne. Jest rozkładany przez bakterie jelitowe w jelicie grubym do kwasu oligohialuronowego i wchłaniany. Kwas oligohialuronowy wchłania się do organizmu i przenosi do skóry poprzez krew. Prowadzi do aktywacji metabolizmu kolagenu i fibroblastów, co sprzyja produkcji kwasu hialuronowego.

TOP suplementy z kwasem hialuronowym na skórę 

Skoczylas Kolagen+ z łososia Premium

• 200 mg kwasu hialuronowego w dziennej dawce,
• 4 g kolagenu rybiego i składniki dodatkowe wspierające skórę oraz stawy.
• Produkt w dobrej cenie z bardzo wysoką dawką HA.

FA Beauty Elixir Caviar Collagen Pinacolada

• 100 mg kwasu hialuronowego w dziennej porcji,
• 6,5 g kolagenu i składniki dodatkowe.
• Jedna saszetka dziennie to dawka zbliżona do 120 mg HA, której skuteczność udowadniają badania.

Natu.Care Kolagen Premium mango-marakuja

• 60 mg kwasu hialuronowego w dziennej porcji,
• 5 g markowego kolagenu i antyoksydanty.
• Dwie saszetki dziennie to dawka 120 mg HA, której skuteczność udowadniają badania.

HealthLabs Glow Me kolagen

• 50 mg kwasu hialuronowego w dziennej porcji,
• 5 g kolagenu i antyoksydanty.
• Dwie saszetki dziennie to dawka 100 mg HA, zbliżona do dawki której skuteczność udowadniają badania.

Duolife Collagen

• 50 mg kwasu hialuronowego w dziennej porcji,
• 2,5 g markowego kolagenu i antyoksydanty.
• Dwie porcje dziennie (100 ml płynu) to dawka 100 mg HA, zbliżona do dawki której skuteczność udowadniają badania.

Badania kliniczne potwierdzające skuteczność kwasu hialuronowego na twarz w suplementach

Badanie kliniczne 1

W badaniu z 2015 roku uczestniczyły zdrowe Japonki w wieku 35-60 lat, które zgłaszały problemy z suchą skórą lub zmarszczkami wokół zewnętrznego kącika oka. Z początkowej grupy 200 wolontariuszek, 66 kobiet zostało wyselekcjonowanych do dalszego udziału ze względu na niską wilgotność skóry i elastyczność. Uczestniczki podzielono losowo na trzy grupy: placebo, grupę otrzymującą HA o masie cząsteczkowej 800 k i grupę otrzymującą HA o masie cząsteczkowej 300 k. Badanie przeprowadzono metodą podwójnie ślepej próby kontrolowanej placebo.

Niniejsze badanie potwierdziło, że codzienne spożywanie 120 mg kwasu hialuronowego (MW: 800 k i 300 k) przez 6 tygodni zwiększyło poziom nawilżenia skóry i poprawiło symptomy starzenia się skóry, takie jak połysk i elastyczność. Badacze stwierdzili, że grupa HA 300 k wykazała znacząco zwiększoną zawartość wilgoci w skórze w porównaniu z placebo 2 tygodnie po spożyciu. Aby zrozumieć, dlaczego zawartość wilgoci w skórze znacząco wzrosła tylko w grupie HA 300 k, konieczne jest zbadanie różnic w absorpcji HA przez organizm i jego wpływu na komórki skóry.

[INGESTION OF HYALURONANS (MOLECULAR WEIGHTS 800 K AND 300 K) IMPROVES DRY SKIN CONDITIONS: A RANDOMIZED, DOUBLE BLIND, CONTROLLED STUDY, 2015]

Badanie kliniczne 2

W badaniu z 2017 roku przeprowadzonym na grupie sześćdziesięciu Japończyków w wieku 22-59 lat, z widocznymi zmarszczkami typu kurze łapki, uczestnicy zostali losowo przydzieleni do jednej z trzech grup. Otrzymywali oni albo kwas hialuronowy (HA) o masie cząsteczkowej 2 k, albo HA o masie 300 k, w dawce 120 mg dziennie, lub placebo przez 12 tygodni. Skuteczność leczenia oceniano na podstawie analizy obrazu replik zmarszczek oraz za pomocą ankiety oceniającej stan skóry.

[ORAL HYALURONAN RELIEVES WRINKLES: A DOUBLE-BLINDED, PLACEBO-CONTROLLED STUDY OVER A 12-WEEK PERIOD, 2017]

Co ciekawe, kolejna metaanaliza substancji nawilżających skórę w suplementacji wskazuje, że kwas hialuronowy wcale nie wykazuje najlepszych wyników nawilżenia skóry. Porównywano

• kolagen,
• ceramidy,
• produkty fermentowane na bazie kwasu mlekowego,
• kwas hialuronowy, 
• procyjanidynę,
• astaksantynę. 

To suplementacja kolagenem oralnym lub ceramidami znacząco poprawia nawilżenie skóry i zmniejsza transepidermalną utratę wody (TEWL) w porównaniu z placebo. Nie zaobserwowano korzyści związanych z poprawą stanu skóry w kontekście zawartości wody i TEWL dla produktów fermentowanych na bazie kwasu mlekowego lub Lactobacillus. Natomiast kwas hialuronowy i procyjanidyna wykazywały mniejszy pozytywny wpływ na nawilżenie skóry, ale nie badano wystarczająco ich wpływu na TEWL. Astaksantyna nie wykazała znaczącej poprawy zawartości wody w naskórku na podstawie analiz podgrup.

[Effectiveness of Dietary Supplement for Skin Moisturizing in Healthy Adults: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials]

Zestawienie badań z kwasem hialuronowym opracowane przez zespół Wybieramy Kolagen pod przewodnictwem Magdaleny Borowiak. 

Kwas hialuronowy w postaci kosmetyku na twarz – czy przenika do skóry właściwej? 

Przenikanie lub wchłanianie substancji biologicznie aktywnych przez skórę wcale nie jest procesem prostym i oczywistym. Skóra stanowi barierę przed uszkodzeniami mechanicznymi, można zatem przyrównać ją do tarczy ochronnej.

Szybkość wchłaniania oraz ilość substancji aktywnych, które są w stanie przekroczyć barierę skórną, uzależniona jest od wielu czynników. Część z nich związana jest z właściwościami samych substancji, które tworzą formułę kosmetyku. Jakich? Liczy się:

• masa cząsteczkowa substancji,
• charakter chemiczny substancji,
• polarność, stężenie oraz obecność promotorów wchłaniania,
• stan skóry.

Kwas hialuronowy wielkocząsteczkowy w kosmetykach – czy skuteczny na twarz?

HMWHA to wysokocząsteczkowy kwas hialuronowy (high molecular weight hyaluronic acid).

• Kwas hialuronowy w swojej naturalnej, wielkocząsteczkowej formie nie jest w stanie przeniknąć przez naskórek do głębszych warstw skóry, gdzie mógłby efektywnie wiązać wodę i wywierać swoje działanie nawilżające.
• Dlaczego więc jest używany w kosmetykach? Badania potwierdziły, że efektywnie tworzy on na skórze barierę okluzyjną, która zapobiega utracie wody z naskórka, a przy tym nie zatyka porów, czyli jest niekomedogenny.
• Stosowanie wielkocząsteczkowego kwasu hialuronowego na twarz pozwala więc na utworzenie ochronnej warstwy, działającej podobnie do parafiny. W przeciwieństwie do parafiny, która również skutecznie zatrzymuje wilgoć w skórze, ale może prowadzić do zatykania porów, kwas hialuronowy nie powoduje tego typu problemów.
• Jest to szczególnie korzystne dla osób z suchą, odwodnioną czy dojrzałą cerą, które potrzebują ochronnej bariery na swojej skórze, ale nie mogą stosować parafiny z powodu negatywnych reakcji, takich jak pojawienie się pryszczy. W takim przypadku warto zastanowić się nad kosmetykami zawierającymi wielkocząsteczkowy kwas hialuronowy.

Kwas hialuronowy niskocząsteczkowy w kosmetykach – czy skuteczny na twarz?

LMWHA to niskocząsteczkowy kwas hialuronowy (low molecular weight hyaluronic acid).

• W odróżnieniu od formy wysokocząsteczkowej, kwas hialuronowy niskocząsteczkowy posiada krótsze łańcuchy i mniejszą masę cząsteczkową, co umożliwia mu przenikanie przez warstwę rogową naskórka.
• Czy to znaczy że kwas hialuronowy stosowany na twarz dociera do skóry właściwej? Dermatolodzy wątpią w taką zdolność HA. Cząsteczki kwasu hialuronowego, w tym te niskocząsteczkowe, są zbyt duże, aby przeniknąć przez aż do skóry właściwej.
• Niskocząsteczkowy kwas hialuronowy, ze względu na mniejszą masę cząsteczkową, jest częściej używany w formułach kosmetycznych, które mają na celu głębsze nawilżenie skóry. W praktyce, może to przyczyniać się do zwiększonej zdolności do nawilżenia przestrzeni międzykomórkowych w skórze, co potencjalnie poprawia ogólną hydratację i elastyczność skóry.
• Transportowi hydrofilowych cząsteczek kwasu hialuronowego przez bogatą w lipidy warstwę rogową naskórka nie sprzyja niewielka ilość wody w tej warstwie (ok. 20%) oraz brak powinowactwa kwasu hialuronowego do lipidów.
• Kwas hialuronowy niskocząsteczkowy bywa zamykany w dodatkowych nośnikach, takich jak kapsułki liposomalne, aby miał szansę wniknąć jak najgłębiej.

Samodzielne stosowanie niskocząsteczkowego kwasu hialuronowego może paradoksalnie wysuszać skórę, ponieważ ma zdolność do intensywnego przyciągania cząsteczek wody z naskórka. Aby tego uniknąć, warto stosować go razem z substancjami okluzyjnymi, takimi jak kwas hialuronowy wysokocząsteczkowy lub oleje, które tworzą na skórze ochronną warstwę.

Zaleca się aplikację kwasu hialuronowego na czystą i lekko wilgotną skórę – można ją zwilżyć tonikiem lub hydrolatem. Należy wmasować produkt delikatnie, wykonując okrężne ruchy, aż do pełnego wchłonięcia.

Kwas hialuronowy jest również dobrym wyborem jako baza pod makijaż, gdyż szybko się wchłania i pozostawia skórę lekko napiętą oraz wygładzoną.

Kosmetyki premium z kwasem hialuronowym i kolagenem na skórę 

Collife Collagen White z hialuronem 30 ml

• natychmiast po aplikacji wygładza, napina i uelastycznia skórę
• poprawa nawilżenia i ujędrnienia skóry
• wspomaga odnowę komórkową skóry, powodując wygładzenie zmarszczek i bruzd
• kwas hialuronowy silnie nawilża, dlatego jest polecany osobom z suchą skórą

Collife Collagen Black z hialuronem 100 ml

• natychmiast po aplikacji wygładza, napina i uelastycznia skórę
• zapewnia głębokie, intensywne i długotrwałe nawilżenie skóry
• wyrównanie niedoborów wody sprzyja pobudzeniu naturalnych mechanizmów odnowy skóry i przyspiesza jej regenerację
• dzięki naturalnej obecności melaniny wzrasta odporność skóry na promieniowanie UV
• kwas hialuronowy silnie nawilża, dlatego jest polecany osobom z suchą skórą

La Quara Kolagen Naturalny Czarny z Kwasem Hialuronowym 30 ml

• natychmiast po aplikacji wygładza, napina i uelastycznia skórę
• przyczynia się do poprawy nawilżenia i ujędrnienia skóry
• redukuje zmarszczki i wyrównuje koloryt
• przyczynia się do podniesienia owalu twarzy (lifting)
• wyrównuje niedobory wody w głębokich warstwach naskórka
• pobudza syntezę naturalnego kolagenu
• przyczynia się do odbudowania struktury skóry

Najpopularniejsze zabiegi na twarz z kwasem hialuronowym

Kwas hialuronowy jest szeroko wykorzystywany w medycynie estetycznej, a zabiegi z jego użyciem oferują długotrwałe i efektywne rezultaty.

Nieusieciowany kwas hialuronowy na twarz w zabiegach kosmetycznych

Mezoterapia kwasem hialuronowym na twarz zyskuje na popularności jako metoda odmładzania skóry. Polega ona na wstrzykiwaniu kwasu hialuronowego głównie w okolice twarzy, (czasem również szyi, dekoltu oraz grzbietów rąk). W zabiegach tych stosuje się zarówno nieusieciowany jak i lekko usieciowany kwas hialuronowy, używany samodzielnie lub w kombinacji z innymi substancjami.

Efektem działania kwasu hialuronowego jest wygładzenie i regeneracja skóry.

Usieciowany kwas hialuronowy na twarz w zabiegach kosmetycznych

Usieciowany kwas hialuronowy jest stosowany do różnorodnych zabiegów kosmetycznych, w tym:

• wypełniania różnego rodzaju zmarszczek i bruzd, takich jak bruzdy nosowo-wargowe, lwia zmarszczka, zmarszczki poprzeczne czoła, linie marionetki, czy zmarszczki palacza;
• uzupełniania ubytków objętościowych w obrębie twarzy;
• podkreślania kości policzkowych;
• podnoszenia opadających policzków;
• redukowania cieni pod oczami;
• wypełniania doliny łez;
• konturowania linii żuchwy;
• modelowania kształtu brwi, brody, nosa oraz ust;
• korekty profilu nosa i kształtu brody.

Kwas hialuronowy na twarz – czy wstrzykiwanie jest bezpieczne?

• Preparaty kwasu hialuronowego są zatwierdzane przez Jednostki Notyfikowane w Unii Europejskiej oraz przez FDA w USA jako substancje wypełniające.
• W Unii Europejskiej nie wymaga się badań na zwierzętach ani badań klinicznych do takiego zatwierdzenia, w przeciwieństwie do USA. Produkty te otrzymują europejski znak jakości CE, ale ich efektywność i bezpieczeństwo często są oceniane tylko na podstawie dostępnej literatury, co może nie gwarantować maksymalnego bezpieczeństwa biologicznego.
• Obserwuje się również, że rzeczywista liczba działań niepożądanych może być większa niż wynika to z raportów, co wskazuje na potrzebę dokładniejszej analizy i dłuższej obserwacji działań niepożądanych, by zwiększyć bezpieczeństwo i skuteczność tych substancji.
• Według obiegowej opinii oraz opinii części badaczy kwas hialuronowy jest preparatem bezpiecznym, pozbawionym działań niepożądanych.
• Generalnie preparaty kwasu hialuronowego uznawane są za nietoksyczne, niemutagenne i niezakrzepotwórcze. Jedną z ich największych zalet, jest znikoma możliwość wywołania odpowiedzi immunologicznej.
• Dobrą tolerancję preparatów kwasu hialuronowego potwierdzają liczne badania kliniczne.
• Najczęściej pojawiają się przemijające reakcje w miejscu wstrzyknięcia, o nasileniu łagodnym do umiarkowanego. Czasami, w ciągu pierwszych 72 godzin, zaobserwować można reakcje skórne w postaci rumienia, obrzęku czy świądu, niekiedy krwiaki, a także przeczulicę i dyskomfort. Zaczerwienienie jest widoczne w miejscach iniekcji i mija w przeciągu kliku dni, w zależności od charakteru zabiegu.

Kwas hialuronowy na twarz – nasza opinia

• Wśród kosmetyków z kwasem hialuronowym największą skuteczność wydają się mieć te o najniższej masie molekularnej, zamknięte dodatkowo w nanootoczkach lub liposomach. Warto stosować je warstwą okluzyjną. Szansa na to, że drogeryjne serum z kwasem hialuronowym da trwały efekt odmłodzenia jest znikoma. Szukaj bardziej zaawansowanych produktów.
• Suplementacja kwasem hialuronowym przynosi efekty. Zgodnie z badaniami warto szukać kwasu hialuronowego w dawce 120 mg. Wielkość molekularna kwasu hialuronowego nie ma dużego znaczenia w suplementacji, ponieważ HA jest rozkładany przez bakterie w jelicie grubym, a nie wchłaniany w jelicie cienkim.
• Zabiegi estetyczne z wykorzystaniem kwasu hialuronowego są efektywne i dają trwałe, natychmiastowe efekty.
• Preparaty kwasu hialuronowego stosowane w medycynie estetycznej uznawane są za nietoksyczne, niemutagenne i niezakrzepotwórcze, jednak są najmniej bezpieczną formą odmładzania ze wszystkich tu omówionych.

Źródła: 

1. YAGODA, M.; GANS, E. A nutritional supplement formulated with peptides, lipids, collagen and hyaluronic acid optimizes key aspects of physical appearance in nails, hair and skin. J. Nutr Food Sci. S, 2014, 5.002.
2. SIBILLA, Sara, et al. An overview of the beneficial effects of hydrolysed collagen as a nutraceutical on skin properties: Scientific background and clinical studies. The Open Nutraceuticals Journal, 2015, 8.1.
3. Bukhari SNA, Roswandi NL, Waqas M, Habib H, Hussain F, Khan S, Sohail M, Ramli NA, Thu HE, Hussain Z. Hyaluronic acid, a promising skin rejuvenating biomedicine: A review of recent updates and pre-clinical and clinical investigations on cosmetic and nutricosmetic effects. Int J Biol Macromol. 2018 Dec;120(Pt B):1682-1695. doi: 10.1016/j.ijbiomac.2018.09.188. Epub 2018 Oct 1. PMID: 30287361.
4. Oe M, Sakai S, Yoshida H, Okado N, Kaneda H, Masuda Y, Urushibata O. Oral hyaluronan relieves wrinkles: a double-blinded, placebo-controlled study over a 12-week period. Clin Cosmet Investig Dermatol. 2017 Jul 18;10:267-273. doi: 10.2147/CCID.S141845. PMID: 28761365; PMCID: PMC5522662.